Prezentujemy Państwu kolejny wpis doktora Łukasza Bojkowskiego (psychologa LPFA o którym pisaliśmy tutaj>>>) dotyczący zachowaniom sprzyjającym rozwiązywaniu konfliktów. Tego typu publikacje będą udostępniane co miesiąc. Serdecznie zapraszamy do lektury!

Zasady współdziałania w rodzinie są w dużej mierze warunkowane środowiskiem i kulturą, w której się żyje. Ich celem jest stworzenie warunków dla prawidłowego rozwoju członków danej grupy, jak i zachowanie pozytywnych relacji między nimi. Mimo to zdarza się, że w określonych sytuacjach interpersonalnych dochodzi do zdarzeń konfliktowych, związanych z odmiennymi celami i potrzebami różnych osób (np. rodziców i dzieci), błędami w komunikacji, odmiennymi poglądami, czy próbami pokazania i podniesienia swojej pozycji w danym środowisku. W przypadku konfliktów dużą rolę odgrywają zdolności adekwatnego i konstruktywnego postępowania, odbiegające od intencjonalnego niedostrzegania zaistniałych problemów lub zrzucania odpowiedzialności za ich powstanie i rozwiązanie na innych.

Mówiąc o konfliktach należy pamiętać o silnej indywidualizacji występujących sytuacji. Każda osoba jest bowiem inna, a przez to ma prawo mieć odmienne upodobania, potrzeby, cele czy oczekiwania. Podobnie rzecz się ma do poszczególnych sporów, które mogą mieć różne przyczyny, a w związku z tym różnić się sposobami ich rozwiązania. Starając się jednak znaleźć uniwersalne sposoby zapobiegania i rozładowywania konfliktów, proponuje się zwracać szczególną uwagę na wybrane zachowania konstruktywne, oparte na asertywności, tolerancji czy akceptacji cudzych poglądów. Zostały one wyodrębnione przez osoby mające na uwadze przede wszystkim charakterystykę środowiska sportowego [Martens 2004; Czajkowski 2008], stąd wydają się być także adekwatnymi dla kształtowania pozytywnych relacji sportowego rodzica z młodym zawodnikiem. Wśród zachowań tych wyróżniamy:

1. Asertywne przedstawianie swoich poglądów – oparte na nieagresywnym wyrażaniu swojego zdania, które nie naruszy granicy i praw drugiego człowieka (np. dziecka). Ważne by poglądy te były jak najlepiej skonkretyzowane, a argumenty – opierały się na faktach.
2. Podkreślanie zamiaru osiągnięcia porozumienia – dając drugiej osobie do zrozumienia, że osiągnięcie zgody jest korzystne dla obu stron i motywowane własnymi przekonaniami trzecich.
3. Panowanie nad emocjami – nie poddawanie się impulsom mogących wyprowadzić nas z równowagi, prowokować rozmówcę, utrudnić uzyskanie satysfakcjonującego celu. Ma to szczególne znaczenie w pracy z dziećmi, gdzie krzyk może doprowadzić do emocji strachu i zniechęcenia w poszukiwaniu rozwiązań.
4. Unikanie krytykowania i oceniania – stanowiącego jedno z najczęstszych przeszkód w skutecznej komunikacji.
5. Zrozumienie istoty pojawiającego się konfliktu – być może bieżące trudności wynikają z wcześniej nie omówionych tematów, które znajdują odzwierciedlenie w czasie obecnym.
6. Akceptację dla emocji i uczuć drugiej strony – empatyczne i oparte na szacunku zauważenie, że po drugiej stronie „barykady” jest taki sam człowiek jak my, który również przeżywa i stresuje się zaistniałą sytuacją.
7. Starania związane z akceptacją punktu widzenia drugiej strony – w tym jej racji oraz argumentów, które mogą okazać się kluczowe dla przepracowania tematu. Zawierają się tutaj starania związane z tolerancją dla wyobrażeń i opinii osób niepełnoletnich.

Pamiętać należy o tym, że szybkie i sprawne reagowanie na sytuacje konfliktowe jest pomocne nie tylko w przypadku „rozładowywania” zaistniałych napięć i dochodzenia do kompromisów. Radzenie sobie z konfliktami wpływa także na wzrost pewności siebie i jakości działania, przez co ma istotne znaczenia w dynamicznie zmieniającej się aktywności sportowej [Herzig 2002; Czajkowski 2008]. W związku z tym osobom zainteresowanym niniejszą tematyką poleca się następujące prace:

1. Czajkowski Z. (2008). Istota i znaczenie umiejętności społecznych trenera. W: IDŌ – Ruch dla Kultury/Movement for Culture. Studia Dydaktyczne. 8, 72-85.
2. Herzig M. (2002). Psychologiczne uwarunkowania i umiejętności a skuteczność pracy trenera. W: Sport Wyczynowy. 5-6, 23-31.
3. Martens R. (2004). Successful Coaching. 3 ed. Human Kinetics, Champaign.