W związku z poszerzeniem naszej oferty o konsultacje psychologiczne (o czym pisaliśmy tutaj>>>), prezentujemy Państwu drugi artykuł doktora Łukasza Bojkowskiego o znaczeniu psychologii w kształceniu młodych sportowców. Tego typu publikacje będą Państwu udostępniane co miesiąc. Zapraszamy do lektury!

--

            Zasadniczym celem aktywności sportowej dzieci powinno być czerpanie radości z zabawy, budowanie relacji i zdobywanie nowych umiejętności. Takie podejście do określonych zajęć nie tylko kształtuje pozytywne postawy wobec samego sportu, ale także rozbudza zainteresowanie różnymi innymi formami aktywności. Pomimo tego zdarza się, że wielu z młodych sportowców bierze czynny udział w zajęciach nie tylko dla samego doskonalenia, ale także z potrzeby wygrywania czy chęci dominacji nad innymi, co w ich ocenie – wzorem częstych zachowań osób dorosłych – buduje im pozycję w grupie. Odnoszenie zwycięstw staje się dla nich zatem celem samym w sobie, a doświadczenie porażki dostatecznym powodem do rezygnacji z wybranych treningów. Abstrahując od kuriozalności takiego działania, warto zastanowić się jak interpretować dziecięce sukcesy i porażki, które dla każdego zawodnika mogą oznaczać co innego, bez względu na to czy trenuje dla przyjemności, czy dla pucharów.

            Koszykarz Michael Jordan mówiąc o swoich zawodowych wzlotach i upadkach, których doświadczał w czasie doskonalenia sportowego podkreślał: „Nie trafiałem do kosza mojej kariery ponad dziewięć tysięcy razy. Przegrałem niemal trzysta meczów. Dwadzieścia trzy razy to do mnie należało oddanie decydującego rzutu i nie trafiałem. Ponosiłem w życiu porażkę za porażką. I właśnie dlatego odniosłem sukces...”. Wielu z nas uzna, że z niniejszym cytatem ciężko się nie zgodzić. I słusznie. W swojej prostocie zwraca on uwagę na fakt, że nawet u najlepiej przygotowanego i najbardziej utytułowanego sportowca, zdolność ponoszenia porażek oraz analizowania i wyciągania na ich podstawie wniosków jest umiejętnością elementarną. Zdolności radzenia sobie z niepowodzeniami powinny być zatem kształtowane już od najmłodszych lat życia, wspierając dojrzewanie i odbywać się przy czynnym udziale tak rodziców, jak i trenerów.

            Ważną kwestią w radzeniu sobie i analizowaniu porażek jest ponadto umiejętność określania tego czym tak naprawdę są owe „niepowodzenia” i jak powinniśmy je rozumieć. Definiując w sposób intuicyjny można uznać, że za porażkę w sporcie rozumie się jedynie niezdobycie pierwszego miejsca, medalu czy pucharu. W rzeczywistości jednak przegraną może być tak niewygranie meczu, jak i niepoprawnie wykonanie wyznaczonego zadania. Tym samym dla jednych osób porażka związana jest ściśle z wynikiem rywalizacji (meczu, turnieju, zawodów), gdy dla drugich z liczbą czy jakością poprawnie wykonanych czynności (powtórzeń czy zadań). Ważnym jest zatem by do niniejszego zagadnienia podchodzić bardzo indywidualnie, zgodnie z zasadą uzyskiwania długofalowych rezultatów poprzez swoją codzienną pracę, a nie osiąganie szybkich zwycięstw i krótkotrwałych rezultatów.  

            Przekazanie młodemu sportowcowi, że nie zawsze jest się zwycięzcą jest kwestią mającą duże znaczenie tak w życiu sportowym, jak i w całym procesie przygotowania do dorosłego życia. Ważnym jest zatem umiejętne określanie strefy własnego wpływu oraz tłumaczenie tego, że zawodnicy odnoszący jednie zwycięstwa po prostu nie istnieją. Co robić zatem w sytuacjach spodziewanego lub nagłego niepowodzenia? Czy młody sportowiec można uzyskać korzyści doświadczając porażki? Na te i inne pytania z uwzględnieniem metod koncentracji na własnym działaniu oraz przewartościowywaniu postrzegania sytuacji, ze względu na obszerność zagadnienia, odpowie się w następnym wpisie zawierającym praktyczne wskazówki dotyczące poruszanego tematu.

--

doktor Łukasz Bojkowski - Doktor nauk o kulturze fizycznej, pracownik Zakładu Nauk o Aktywności Fizycznej i Promocji Zdrowia Akademii Wychowania Fizycznego im. E. Piaseckiego w Poznaniu. Magistrant Uniwersytetu Humanistycznospołecznego SWPS na kierunku psychologia. Autor lub współautor ponad 40 prac naukowych z zakresu psychologii i sportu, a także książek: "Wybrane próby testowe sprawności fizycznej ogólnej" (2014), "Komunikacja interpersonalna w sporcie" (2016) i "Vademecum rodzica młodego adepta sportu" (2018). 

Kontakt do autora, Głównego Psychologa Lech Poznań Football Academy - lukasz.bojkowski@lpfa.pl