Przyczyny i skutki zachowań kibicowskich.

start / Aktualności / Aktualności

Przyczyny i skutki zachowań kibicowskich.

Przyczyny i skutki zachowań kibicowskich.

Zapraszamy do zapoznania się z najnowszym artykułem dra Łukasza Bojkowskiego (psychologa Lech Poznań Football Academy). Przypominamy, że publikacje są przygotowywane specjalnie dla Państwa i udostępniane co miesiąc w okresie od września do czerwca. Życzymy przyjemnej lektury!

 

Kibicami nazywamy osoby, które interesują się wybraną dyscypliną sportową, identyfikują się ze swoimi ulubionymi zawodnikami, śledzą uzyskiwane przez nich wyniki, biernie lub czynnie wspierają ich w czasie meczów i zawodów. W związku z tym, jak i korzystając z okresu rozpoczęcia większości rozgrywek sportowych, warto zapoznać się z objaśnieniem przyczyn, skutków i korzyści wynikających z powszechnych aktywności kibicowskich. Wnioski te opierają się głównie na wiedzy psychologicznej, która w zjawisku współczesnego dopingowania zawodnikom i drużynom, zwłaszcza tzw. „swoim” oraz tym „zwyciężającym”, dopatruje się przede wszystkim:

  1. Elementów naszego funkcjonowania w społeczeństwie – można się ich doszukiwać w ludycznym charakterze kibicowania, który wyraża się w przynależności do określonego obszaru geopolitycznego oraz w potrzebie wspólnotowości (ciężko znaleźć kogoś, kto nigdy za nikogo nie „trzyma kciuków”). Kibicowanie ma także ogromny wpływ na dzielenie się wrażeniami oraz umacnianie się więzi międzyludzkich, nawet pomiędzy osobami, które się osobiście nie znają.
  2. Możliwości uzewnętrznienia się – związanej ze społecznym przyzwoleniem na demonstrowanie swojego zaangażowania i przywiązania, poprzez pokazywanie się w strojach związanych lub kojarzących się z określoną osobą bądź grupą. Dzięki temu, jak i ze względu na bardzo niski próg wejścia (wystarczy szalik i już mogę być fanem), każdy może uznać, że jak ubierze się w „barwy” określonego zespołu to już jest strasznie blisko tej wspólnoty, której chciałby być częścią.
  3. Pośredniego uczestnictwa w zwycięstwach – pozwala to w pewnym stopniu zaspokoić podstawowe instynkty: wygrywania i dominacji. Można to uzasadnić także zjawiskiem „pławienia się w cudzej chwale”, które jest mechanizmem polegającym na podnoszeniu swojej samooceny poprzez identyfikację z „wygrywającymi”. Dominuje tutaj myśl: „jeżeli ja się z nimi utożsamiam, to ich zwycięstwa stają się po części moimi”. W takich sytuacjach sami czujemy się członkami drużyny wygrywającej, na co wskazuje określenie „dwunasty zawodnik”.
  4. Możliwości rekompensowania lub nadrabiania własnych braków – utożsamianie się z tymi, którzy odnoszą sukcesy, może wpływać między innymi na wzrost poczucie własnej wartości. Ronald F. Levant (psycholog, prezydent American Psychological Association) tłumaczy to zjawisko w następujący sposób: „Identyfikacja z Twoją drużyną sportową jest jedną z zastępczych dróg doświadczenia sukcesu, a w prawdziwym życiu sukces nie jest łatwy”. Nie oznacza to oczywiście, że kibicami zostają jedynie osoby, które mają trudności w realizacji własnych celów.
  5. Tendencji do poszukiwania silnych przeżyć – zwycięstwo „swojego” sportowca lub drużyny wiąże się często z wyzwoleniem ogromnych ilości endorfin (hormonów wywołujących dobre samopoczucie i stan zadowolenia z siebie). W badaniach przeprowadzonych podczas finału mistrzostwa świata w piłce nożnej w 1994 roku określono, że u kibiców drużyny zwycięskiej poziom testosteronu wzrósł o 28%, gdy u fanów zespołu przegranego zmalał o 27%. Badacze z Georgia State University tłumaczą to zjawisko pozostałością po dawnych czasach, gdy wygrani szykowali się do kolejnego starcia o dominację, a przegrani podporządkowywali się.

            Jak można zauważyć w powyższym spisie, u podstaw aktywności związanej z kibicowaniem znajdują się często podstawowe ludzkie potrzeby oraz chęci ich zaspokojenia. Przy zachowaniu odpowiedniej reprezentacji zachowań można zatem wiele zyskać, zwłaszcza wtedy, gdy wprowadzimy do określonych rytuałów kibicowskich również aspekty wychowawcze. Można tu wymienić na przykład te uczące zasad bezpieczeństwa i kultury słowa, szacunku do innych, doskonalące umiejętność wyrażania się oraz budowania wspólnoty.

 

---

 

dr Łukasz Bojkowski – Główny Psycholog Lech Poznań Football Academy. Pracownik Zakładu Psychologii AWF w Poznaniu. Doktor nauk o kulturze fizycznej. Absolwent psychologii wspierania rozwoju (Uniwersytet SWPS), wychowania fizycznego oraz studiów III stopnia z dziedziny nauk o zdrowiu (AWF w Poznaniu). Członek Polskiego Towarzystwa Psychologicznego (PTP) oraz Polskiego Stowarzyszenia Terapeutów Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach (PSTTSR). Laureat pierwszej edycji konkursu o stypendium prof. Z. Pietrasińskiego. Autor lub współautor licznych prac naukowych i popularnonaukowych, a także książek: „Wybrane próby testowe sprawności fizycznej ogólnej” (2014) i „Komunikacja interpersonalna w sporcie” (2016). 

<< wstecz dalej >>

udostępnij